پلیمرها دسته ای از مواد شیمیایی هستند که در زندگی روزمره و صنایع مختلف نقش اساسی دارند. از بسته بندی های پلاستیکی که در آشپزخانه مان پیدا می کنیم تا قطعات صنعتی پیشرفته، همه از مواد پلیمری بهره می گیرند. اما این مواد پرکاربرد دقیقاً چه هستند و چرا این قدر در زندگی انسان اهمیت دارند؟ در این مقاله به طور جامع به بررسی مواد پلیمری چیست، مفهوم پلیمر، ساختار آن، انواع و کاربردهایش خواهیم پرداخت. اگر به دنبال درک عمیق تر از مواد پلیمری هستید، این مقاله را از دست ندهید.
ساختار پلیمر چیست؟
برای درک بهتر مواد پلیمری، لازم است ابتدا با ساختار آن ها آشنا شویم. پلیمرها از مولکول های کوچکی به نام منومر تشکیل می شوند که به صورت زنجیره های بلند و تکرارشونده به یکدیگر متصل می شوند. این زنجیره ها ویژگی هایی مانند انعطاف پذیری، مقاومت و سبک بودن را به پلیمرها می بخشند.
منومر چیست؟
منومر، کوچک ترین واحد سازنده پلیمر است. این مولکول های کوچک به وسیله پیوندهای شیمیایی به هم متصل می شوند و زنجیره ای بلند به نام پلیمر را شکل می دهند. به عنوان مثال، پلی اتیلن که یکی از رایج ترین پلیمرهاست، از منومرهای اتیلن ساخته شده است.
ویژگی های منومرها
- قابلیت پیوند با یکدیگر برای تشکیل زنجیره
- تنوع شیمیایی بالا
- امکان ایجاد پلیمرهایی با خواص متفاوت
کاربرد مواد پلیمری چیست؟
پلیمرها به دلیل ویژگی های منحصر به فردشان، در صنایع گوناگون به کار می روند. این مواد، به نوعی همه جا حاضرند و زندگی انسان را از جهات مختلف تحت تأثیر قرار داده اند. در ادامه برخی از کاربردهای مهم مواد پلیمری را بررسی می کنیم.
صنعت بسته بندی
یکی از شناخته شده ترین کاربردهای پلیمرها، تولید بسته بندی های پلاستیکی است. این مواد به دلیل سبکی، مقاومت در برابر رطوبت و شفافیت، گزینه ای ایده آل برای بسته بندی مواد غذایی و محصولات مصرفی هستند.
پزشکی و داروسازی
پلیمرها در تولید ابزارهای پزشکی مانند سرنگ ها، کیسه های خون و نخ های بخیه استفاده می شوند. همچنین در فرمولاسیون داروها و کپسول ها نیز نقش دارند.
صنعت خودروسازی
از مواد پلیمری در ساخت قطعات داخلی و خارجی خودرو، عایق‌های صوتی و حتی سیستم های سوخت رسانی استفاده می شود. این مواد به دلیل وزن سبک و مقاومت مکانیکی بالا، جایگزین مناسبی برای فلزات هستند.
صنایع کشاورزی
در حوزه کشاورزی نیز پلیمرها در تولید لوله های آبیاری، پوشش های گلخانه ای و ابزارهای کشاورزی کاربرد دارند.
انواع پلیمر
پلیمرها بر اساس ساختار، منبع و خواص شان به دسته های مختلفی تقسیم می شوند. شناخت انواع پلیمر به ما کمک می کند تا درک بهتری از کاربردها و ویژگی های آن ها داشته باشیم.
پلیمرهای طبیعی
این نوع پلیمرها از منابع زیستی به دست می آیند و به طور طبیعی در طبیعت یافت می شوند. سلولز، کائوچو و پروتئین ها نمونه هایی از پلیمرهای طبیعی هستند.
پلیمرهای مصنوعی
پلیمرهای مصنوعی در آزمایشگاه تولید می شوند و خواص آن ها بر اساس نیازهای صنعتی تنظیم می شود. پلی اتیلن، پلی پروپیلن و نایلون از جمله پلیمرهای مصنوعی پرکاربرد هستند.
پلیمرهای زیست تجزیه پذیر
این نوع پلیمرها به دلیل قابلیت تجزیه در طبیعت، گزینه ای مناسب برای کاهش آلودگی های زیست محیطی هستند.
ترموپلاستیک ها و ترموست ها
- ترموپلاستیک ها: قابلیت ذوب و تغییر شکل مجدد دارند.
- ترموست ها: پس از شکل گیری، قابلیت ذوب مجدد ندارند و در دمای بالا تغییر نمی کنند.
لیست پلیمرهای پرکاربرد
پلیمرها، به عنوان مواد مهندسی و صنعتی با کاربردهای گسترده، نقش کلیدی در زندگی روزمره و صنایع مختلف ایفا می کنند. این مواد که از مولکول های بزرگ و تکرار شونده تشکیل شده اند، به دلیل تنوع و ویژگی های منحصر به فردشان در تولید محصولات مختلف استفاده می شوند. در ادامه، به بررسی برخی از پرکاربردترین پلیمرها و ویژگی های آنها می پردازیم:
پلی اتیلن Polyethylene یا PE
پلی‌اتیلن یکی از پرمصرف ترین پلیمرهای جهان است که به دلیل سادگی در تولید، هزینه پایین و خواص متنوعش در صنایع مختلف کاربرد دارد.
ویژگی ها:
-
- انعطاف‌پذیری بالا
- مقاومت در برابر رطوبت و مواد شیمیایی
کاربردها:
-
- تولید کیسه های پلاستیکی و بسته بندی های صنعتی
- ساخت لوله ها و تجهیزات آبرسانی
- تولید ظروف نگهداری مواد غذایی و محصولات خانگی
پلی پروپیلن Polypropylene یا PP
پلی پروپیلن به دلیل ویژگی های منحصر به فردش از جمله مقاومت در برابر حرارت و خاصیت شیمیایی، یکی از مواد اولیه کلیدی در صنایع مختلف است.
ویژگی ها:
-
- مقاومت بالا در برابر دماهای بالا و پایین
- سختی و استحکام مناسب در برابر ضربه
- خاصیت ضد الکتریسیته ساکن
کاربردها:
-
- تولید قطعات خودرو مانند سپرها و داشبورد.
- تولید لوازم خانگی مانند ظروف نگهداری مواد غذایی مقاوم در برابر حرارت.
- ساخت الیاف و پارچه های غیر بافته شده مانند ماسک ها و فیلترها.
پلی وینیل کلراید Polyvinyl Chloride یا PVC
این پلیمر سخت و مقاوم به دلیل قیمت مناسب و خواص مکانیکی مطلوب در صنایع ساخت و ساز بسیار پرکاربرد است.
ویژگی ها:
-
- مقاومت بالا در برابر خوردگی و مواد شیمیایی
- قابلیت انعطاف پذیری (در صورت افزودن نرم کننده ها)
کاربردها:
-
- تولید لوله ها و اتصالات سیستم های آبرسانی
- ساخت کف پوش ها و دیوارپوش های مقاوم در برابر رطوبت
- استفاده در کابل های برقی به دلیل خاصیت عایقی
پلی استایرن Polystyrene یا PS
پلی استایرن به دلیل سبک بودن و قابلیت شکل پذیری، به ویژه در تولید محصولات یک بار مصرف و عایق های حرارتی کاربرد دارد.
ویژگی ها:
-
- سبک و قابل بازیافت
- عایق حرارتی و صوتی
- قابلیت تولید به صورت فوم یا مواد سخت
کاربردها:
-
- تولید ظروف یک بار مصرف غذا و نوشیدنی
- ساخت فوم های عایق در ساختمان سازی و بسته بندی
- ساخت قطعات الکترونیکی و تجهیزات خانگی
پلی کربنات Polycarbonate یا PC
این پلیمر شفاف و مقاوم، با ویژگی هایی مانند استحکام بالا و مقاومت در برابر ضربه، جایگزین مناسبی برای شیشه در برخی کاربردها شده است.
ویژگی ها:
-
- شفافیت و عبور نور بالا
- مقاومت در برابر ضربه و حرارت
- عایق الکتریکی
کاربردها:
-
- تولید شیشه های نشکن مانند عینک های ایمنی و حفاظتی
- ساخت قطعات الکترونیکی مانند دیسک های CD و DVD
- تولید قطعات مقاوم در برابر ضربه برای صنایع خودرو و حمل و نقل
دیگر پلیمرهای پرکاربرد
- پلی اتیلن ترفتالات (PET): برای تولید بطری های نوشیدنی و الیاف مصنوعی.
- پلی‌آمید (نایلون): برای تولید قطعات صنعتی، الیاف پارچه و تجهیزات ورزشی.
- پلی اورتان (PU): در تولید فوم های عایق، پوشش ها و محصولات انعطاف پذیر.
جـمـع بـنـدی
مواد پلیمری به دلیل تنوع و ویژگی های منحصر به فردشان، جایگاه ویژه ای در صنایع مختلف دارند. این مواد از مولکول های کوچکی به نام منومر تشکیل می شوند که با اتصال به یکدیگر، زنجیره ای بلند و مقاوم ایجاد می کنند. پلیمرها به دلیل وزن سبک، مقاومت بالا، قابلیت بازیافت و انعطاف پذیری، به عنوان یکی از مواد اصلی در تولید محصولات گوناگون به کار می روند.
اگر قصد خرید مواد اولیه پلیمری دارید، حتماً به نیاز خود و ویژگی های ماده پلیمری مورد نظر توجه کنید. انتخاب درست پلیمر می تواند کارایی و دوام محصول نهایی را تضمین کند.
سـوالات مـتـداول
پلیمرها چه تفاوتی با پلاستیک ها دارند؟
پلیمرها مواد شیمیایی پایه هستند که پلاستیک ها یکی از محصولات آن ها محسوب می شوند. به عبارت دیگر، هر پلاستیک یک پلیمر است، اما هر پلیمر لزوماً پلاستیک نیست.
چرا پلیمرها در محیط زیست مشکل ساز می شوند؟
بسیاری از پلیمرها به دلیل تجزیه ناپذیری در طبیعت، آلودگی های زیست محیطی ایجاد می کنند. استفاده از پلیمرهای زیست تجزیه پذیر می تواند به کاهش این مشکل کمک کند.
چه عواملی در انتخاب ماده پلیمری مناسب تأثیرگذار است؟
عواملی مانند نوع کاربرد، مقاومت شیمیایی و مکانیکی، هزینه تولید و تأثیرات زیست محیطی از جمله نکات مهم در انتخاب پلیمر مناسب هستند.
برای کسب اطلاع از قیمت این محصول با کارشناسان فلوئورشیمی با شماره ۰۹۹۳۳۶۳۴۶۴۲ تماس حاصل فرمائید.
بدون دیدگاه